Protokol’ün imza ve yürürlüğe giriş tarihine ilişkin bilgiler
Protokol, 04/11/1993 yılında, Strazburg’da imzaya açılmış; Protokol’ün 3. maddesi çerçevesinde 01/03/2002 tarihinde yürürlüğe girmiştir.
Protokol’e taraf olan ülke sayısı 42’dir. Protokol’ü en son onaylayan ülke Ermenistan’dır (2002).
Protokol’ün amacı
2 No'lu Protokol, teknik nitelikte değişiklikler getirmektedir. Protokol, İşkencenin ve Gayri İnsani ve Küçültücü Ceza veya Muamelenin Önlenmesine Dair Avrupa Komitesi (Komite)’nin üyelerinin seçimine ve görev sürelerine ilişkin düzenlemeler yapmayı amaçlamaktadır. Yapılan değişikliklerle Komite üyelerinin yarısının her iki yılda bir yenilenmesini, bu kapsamda üyelerin iki gruptan birinde yer almasını sağlamaktadır. Protokol ayrıca, tek sefer için seçilen Komite üyelerinin ikinci kez seçilmesini sağlayacak düzenlemeler getirmektedir.
Protokol ile Sözleşme’de yapılan değişiklikler
Protokol, Komite üyelerinin seçimine ve görev sürelerine ilişkin düzenlemeler yapmaktadır. Bu kapsamda;
- İşkencenin ve Gayri İnsani ve Küçültücü Ceza veya Muamelenin Önlenmesine Dair Avrupa Sözleşmesi (Sözleşme)’nin maddesinin 3. paragrafının 2. cümlesi “üyeler iki kez yeniden seçilebilirler.” şeklinde değiştirilmiştir.
- Sözleşme’nin 4. maddesine “Komite üyelerinin yarısının iki yılda bir yenilenmesini mümkün olduğu ölçüde sağlamak amacıyla Bakanlar Komitesi, sonraki bir seçime geçmeden önce, bir ya da daha fazla üyenin görev süresi veya sürelerinin 6 yıldan çok ve 2 yıldan az olmamak şartıyla, 4 yıl dışında bir süre olmasına karar verebilir.” ve “Birden fazla üyenin görev süresinin söz konusu olduğu ve Bakanlar Komitesinin yukarıdaki paragrafı uygulandığı durumlarda, üyelerin görev sürelerinin tespiti Genel Sekreterin seçimden hemen sonra yapacağı kura çekimi sonucu belirlenecektir.” paragrafları 4. ve 5. fıkra olarak eklenmiştir.
Protokol’e çekince konulup konulamayacağı
Protokol’ün 2/1-a maddesine göre Protokol’e çekince konulamamaktadır.
Türkiye’nin durumu
Türkiye, Protokol’ü 10 Mayıs 1995 tarihinde imzalamıştır. 4 Nisan 1997 tarih ve 4237 sayılı Onaya Uygun Bulma Kanunu, 10 Nisan 1997 tarih ve 22960 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanmıştır. Protokol’ün onaylanmasını kararlaştıran 7 Mayıs 1997 tarih ve 97/9455 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile Protokol’ün resmi Türkçe çevirisi, 23 Haziran 1997 tarih ve 23028 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanmıştır. Onay belgeleri 17 Eylül 1997 tarihinde Avrupa Konseyi Genel Sekreterliği’ne tevdi edilmiş ve Protokol, Türkiye bakımından 1 Mart 2002 tarihinde yürürlüğe girmiştir.